- Παμίρ
- Οροπέδιο της κεντρικής Ασίας, σπουδαίος ορεογραφικός κόμβος, από όπου ξεκινούν οι ορεινές αλυσίδες των Ιμαλαΐων, Καρακόραμ, Κουνλούν, Τιεν Σαν, Αλάι και Χιντουκούς.
Το οροπέδιο, που οι ιθαγενείς το ονομάζουν Μπαμ-ι-Ντουνιά (στέγη του κόσμου), περιβάλλεται από ψηλές χιονοσκεπείς κορυφές. Βρίσκεται σε βόρειο πλάτος 36°-40° και σε ανατολικό μήκος 70°-75° Γκρήνουιτς. Η επιφάνεια του Π. είναι περίπου 100.000 τ. χλμ. και το μέσο ύψος του 3.800 μ. από τη θάλασσα. Ανήκει στην πρώην Σοβιετική Ένωση (αυτόνομη επαρχία Γκόρνο-Μπανταχσάν, στη Δημοκρατία του Τατζικιστάν), στην Κίνα και στο Αφγανιστάν. Αποτελείται από κρυσταλλοπαγή πετρώματα της προκάμβριας περιόδου, που διασπάστηκαν στον καινοζωικό από αλπικές ορεογενετικές κινήσεις. Το κλίμα είναι το χαρακτηριστικό των περιοχών της στέπας με συχνές βροχοπτώσεις κατά τα τέλη της άνοιξης και τις αρχές του καλοκαιριού. Σε όλη τη διάρκεια του έτους πνέουν άνεμοι από τα NΔ. Η βλάστηση αποτελείται από πόες και αραιά δάση. Οι κυριότερες κορυφές που βρίσκονται γύρω είναι η κορυφή του Κομουνισμού (παλαιότερα κορυφή Στάλιν, 7.495 μ.), η Μουζτάγ (7.546 μ.) και η Κουνγκούρ (7.719 μ.). Το οροπέδιο διαρρέεται από τα Α προς τα Δ από τους ποταμούς Μουργάπ, Οξού, Γκουντ, Αλιτσούρ, Γκουντάρα, Μπαρτάνγκ, Βαντς, που εκβάλλουν στον Πιαντζ, τον άνω ρου του Αμού Ντάρια. Σε υψόμετρο 3.914 βρίσκεται η αλμυρή λίμνη Καρακούλ. Κυριότερος παγετώνας είναι ο Φεντσένκο, μήκους πάνω από 70 χλμ. Πολυάριθμες είναι οι δίοδοι που εισδύουν στο Π.: η δίοδος Κιζιλάρτ (4.280 μ.), η Ακμπαϊτάλ (4.655 μ.), η Ναϊζατάς (4.137 μ.) και η Κοϊτέζτσκ (4.271 μ.).
Στις ακραίες ζώνες του Π. ζουν μερικοί νομαδικοί λαοί όπως οι Παμίριοι, οι Τατζίκοι και οι Κιργίσιοι.
Παμίρ: η κορυφή Λένιν. Το οροπέδιο αυτό της κεντρικής Ασίας αποτελεί σημαντικό ορεογραφικό κόμβο, από τον οποίο ξεκινούν μερικές από τις μεγαλύτερες ορεινές αλυσίδες του κόσμου.
Dictionary of Greek. 2013.